شکست در گام اول؛ کاهش شانس بایدن برای بقا در قدرت

نخستین مناظره میان جو بایدن و دونالد ترامپ سبب گرم‌تر شدن تنور انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا شده است. پیش از ۲۷ ژوئن دموکرات‌ها و جمهوری خواهان با راه اندازی کارزار «نظرسنجی‌ها» سعی داشتند تا اثبات کنند که نامزد مورد نظر آنها از اقبال بیشتری در میان رای دهندگان آمریکایی برخوردار است. با این حال مناظره اخیر بایدن- ترامپ در شبکه «سی. ان. ان» سبب کنار رفتن پرده‌ها و آشکار شدن ضعف‌های نامزد دموکرات‌ها در دفاع از عملکرد دولت و انتقاد از نقاط ضعف حریف مقابل شد. ترامپ ۷۸ ساله با آنکه طی ماه‌های اخیر با انواع پرونده‌های فساد مالی- اخلاقی دسته‌وپنجه نرم کرده است، اما توانست با جلب نظر افکار عمومی گوی سبقت را از رقیب دموکرات خود برباید. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا بررسی ابعاد مختلف نخستین مناظره میان جمهوری خواهان و دموکرات، با تمرکز بر پرونده‌های مهم این کشور در حوزه سیاست خارجی بپردازیم.
با گذشت بیش از 8 ماه از نبرد طوفان الاقصی، واحد‌های ارتش رژیم صهیونیستی نه تنها از غزه عقب نشینی نکردند، بلکه با پیش‌روی در رفح به دنبال پیدا کردن نشانه‌هایی از اسرا یا رهبران جنبش حماس هستند. همزمان ماشین جنگی رژیم روند استقرار نیرو‌ها و حمله به اهداف وابسته به مقاومت اسلامی لبنان در جبهه شمالی را تشدید بخشیده است. چنین سیاستی سبب شده است تا کارشناسان مسائل غرب آسیا با ابراز تردید در خصوص آینده جنگ غزه به این نکته کلیدی اشاره کنند که پایان نیافتن این بحران پیش از برگزاری المپیک تابستانی پاریس تبدیل به مهم‌ترین نقطه ضعف بایدن در رقابت تنگاتنگ با ترامپ شود. محور دونباس- کرمیه دیگر محل تنش در سیاست خارجی آمریکا است. اخیرا دولت زلنسکی موفق شد تا با رای مثبت کنگره بیش از ۶۰ میلیارد دلار کمک مالی- تسلیحاتی دریافت کند، بی‌آنکه دست آورد قابل توجهی در برابر ارتش روسیه به دست آورد. مجموعه عوامل فوق موجب آن شده است تا ترامپ جمهوری خواه لب به انتقاد از سیاست خارجی بایدن گشوده و از ضعف وی در حوزه رقابت با رقبای آمریکا سخن بگوید.
شامگاه پنجشنبه ۲۷ ژوئن شبکه خبری «سی. ان. ان» مستقر در شهر آتلانتا در حالی میزبان نخستین مناظره میان ترامپ و بایدن بود که برخلاف رویه جاری در شش دهه قبل، طرفداران دو حزب و مردم عادی اجازه شرکت در این نشست را نداشتند. هسته مرکزی انتقادات ترامپ در حوزه سیاست خارجی رویکرد منفعلانه بایدن در قبال ایران و محور مقاومت بود. وی ابتدا مدعی شدکه اگر دوره ریاست جمهوری او ادامه پیدا می‌کرد، روسیه و حماس هیچگاه به اوکراین یا فلسطین اشغالی حمله نمی‌کردند. بایدن در پاسخ به حملات ترامپ خود را حامی بزرگ «اسرائیل» معرفی کرد که در جریان عملیات «طوفان الاقصی» با تمام توان از اسرائیل دفاع کرده است.
نامزد جمهوری خواهان در ادامه رویکرد بایدن در قبال ایران را سبب کاهش فشار‌ها بر تهران و تقویت گروه‌های مقاومت همچون حماس دانست. در سوی مقابل بایدن نیز با یادآوری حمله متقابل ایران به پایگاه عین الاسد از انفعال ترامپ در برابر پاسخ سپاه پاسداران انتقاد کرد. یکی دیگر از نقاط اوج مناظره ۲۷ ژوئن اشاره ترامپ به ترور شهید سلیمانی به عنوان یکی از دستآورد‌های سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا در دوران ریاست جمهوری وی بود. وی در حالی به ترور حاج قاسم می‌بالد که به گفته جان بولتون او از ابتدا قصدی برای اینکار نداشته، اما پس از کنار کشیدن ناگهانی نتانیاهو از عملیات فرودگاه بغداد، در تصمیمی نابخردانه تصمیم به ترور فرمانده نیرو قدس سپاه پاسدارن می‌گیرد.
ضعف گفتمانی بایدن در برابر ترامپ این زنگ خطر را برای تمام کشور‌های جهان، به ویژه دولت‌های خاورمیانه به صدا درآورده است که هیچ تضمینی در خصوص پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آبان ماه وجود ندارد. به عبارت دیگر عملکرد ضعیف کمپین انتخاباتی آمریکا، تداوم بحران در خاورمیانه و شاخص‌های منفی اقتصادی می‌تواند شانس ترامپ برای پیروزی در انتخابات را افزایش دهد. برهمین اساس لازم است تا هر یک از نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری در ایران آماده سناریو قدرت گیری ترامپ در کاخ سفید باشند. عدم چاره‌اندیشی خردمندانه در خصوص نوع مواجه با این تهدید بالقوه می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای منافع کشور در «کوتاه مدت» و «میان مدت» داشته باشد.
بایدن در حالی راند نخست مبارزه با ترامپ را واگذار کرد که اکنون بیش از گذشته از خطرات تداوم جنگ غزه و کشیده شدن دامنه به لبنان آگاه است. با آنکه ترامپ و بایدن هر دو مدعی حمایت از رژیم صهیونیستی هستند، اما ایده نامزد جمهوری خواهان مبنی بر تمام کردن کار حماس نشان دهنده تمایل نئوکان‌ها برای استفاده ابزاری از جنگ غزه برای ایجاد شکاف در میان رای دهندگان حزب دموکرات است. در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰، حزب دموکرات توانست با سوار شدن بر موج ایجاد شده به دنبال مرگ جورج فلوید زمینه بسیج عمومی علیه ترامپ را فراهم کند. حال به نظر می‌رسد ترامپ با سو استفاده از مناقشه فلسطین قصد دارد تا زمینه تحریم انتخابات از سوی رای دهندگان اسلام‌گرا و عرب تبار را فراهم آورد. به عبارت دیگر جمهوری خواهان قصد دارند با استفاده از کارن «جنگ غزه» زمینه دلسرد شدن رای دهندگان دموکرات را فراهم آورد.