مدت زمان زیادی تا انتخابات آمریکا در پانزدهم آبان ماه باقی نمانده است. این انتخابات را شاید از حیثی شبیه انتخابات سی و هفتم ریاست جمهوری آمریکا در سال ۱۹۶۴ میتوان قلمداد کرد؛ چرا که در آن انتخابات نیز نامزد نهایی حزب دموکراتها به مانند جو بایدن از ادامه رقابتهای انتخاباتی کنار کشید. سی و ششمین رئیس جمهور ایالات متحده لیندون بی جانسون دموکرات بود و در جریان نامزدی برای انتخابات پیش از انتخابات مقدماتی از نامزدی کناره گیری کرد. دوران لیندون جانسون را مورخان با نام اوج لیبرالیسم در آمریکا عنوان کردهاند. او مسئول طراحی جامعه بزرگ بود که قوانینی را ایجاد کرد که جنبش حقوق مدنی، سخنپراکنی عمومی، بهداشت عمومی، حفاظت محیط زیست، کمک به آموزش و «جنگ با فقر» را در بر میگرفت. جانسون به دلیل شخصیت سلطهجوی خود و «شیوهٔ جانسونی» خود، مجبور کردن سیاستمداران قدرتمند به منظور پیشبرد قوانین معروف بود. اما هم اکنون جو بایدن هم به دلایل مختلفی همانند نگرانیها درباره سلامتی او و توانایی اداره دولت تحت فشار دموکراتها قرار گرفت و از ادامه رقابتهای انتخابات کنار کشید. به ویژه پس از مناظره بایدن و نامزد حزب جمهوریخواه یعنی دونالد ترامپ، نگرانیها درباره سلامتی و پیروزی انتخاباتی بایدن افزایش یافت.
عملکرد بایدن بهطور گسترده مورد انتقاد قرار گرفت و مفسران گفتند که او مرتباً رشته افکار خود را از دست میداد و پاسخهای نامنسجم میداد، ظاهری ناپایدار داشت، با صدایی گرفته صحبت میکرد و در چندین موقعیت نتوانست آماری را به خاطر بیاورد یا نظر خود را بهطور منسجم بیان کند. چندین ستوننویس ترامپ را برنده اعلام کردند، و نظرسنجی نشان داد اکثریت مردم بر این باورند که ترامپ پیروز شده است. پس از اینکه این مناظره سوالاتی را در مورد سلامتی او مطرح کرد، بایدن با درخواستهایی برای کنارهگیری از رقابت، از جمله از سوی دموکراتهای همکار و هیئت تحریریه چندین خبرگزاری بزرگ مواجه شد. هم چنین تا ۱۹ ژوئیه، بیش از ۳۰ دموکرات ارشد خواهان عقبنشینی او شده بودند.
بایدن در ابتدا تأکید کرد که همچنان نامزد انتخابات خواهد بود. با این حال، در ۲۱ ژوئیه، نامه امضاشدهای در حساب شخصی ایکس (توییتر سابق) او منتشر شد که در آن از نامزدی انتخابات کنارهگیری کرد و نوشت این اقدام «به نفع حزب من و کشور است».
با کناره گیری بایدن، کاملا هریس معاون رئیس جمهور به عنوان نامزد نهایی دموکراتها معرفی شد. کاملا هریس که شخصیت مثبتتر و سرحالتری نسبت به جو بایدن داشت توانست تا به سرعت حمایتهای مختلف نخبگان سیاسی ایالات متحده را نصیب خود کند. میشیل اوباما و باراک اوباما در کنار خانواده کلینتون افرادی بودند که خیلی سریع حمایتهای خود را از کاملا هریس اعلام کردند. کاملاً هریس همچنین توانست تا حمایتهای مالی بسیار مناسبی را از سمت کمپین تبلیغاتی دموکراتها دریافت کند و بدین ترتیب تبدیل به یک رقیب جدی در برابر دونالد جی ترامپ گردد.
وضعیت نظرسنجیها
گفتنی است نظرسنجیهای انجام شده در طول این مدت نیز جالب توجه است. تابستان سال گذشته بود که در نظرسنجیها دائماً اشاره میشد که رغبت به سمت جو بایدن با شیب بسیار کندی در حال کاهش است و احتمالاً جو بایدن در انتخابات آتی دچار چالش جدی گردد. پس از انجام عملیات طوفان الاقصی و حمایتهای بی حد و حصر دولت بایدن از کشتار و جنایات بی رحمانه صهیونیستها در نوار غزه، تردیدها نسبت به جو بایدن بیش از گذشته شد. اساساً رویکرد اصلی موجود در جامعه آمریکا بر این اصل استوار است که در صورتی که فضا امنیتی باشد جمهوری خواهان بهتر میتوانند تا منافع ایالات متحده را تأمین کنند. جستارهای کوچک دولت بایدن همانند تلاش برای آتش بس کوتاه مدت دورهای اول در پایان آذر ماه سال گذشته به همراه برخی موضع گیریهای سیاسی در محکومیت میزان و دامنه حملات گسترده اسرائیل در نوار غزه که البته همواره بر حقوق شهرک نشینان و صهیونیستها تاکید داشت باعث شد تا قدری محبوبیت سیاسی بایدن افزایش پیدا کند، اما به دنبال وقوع برخی مشکلات اقتصادی و هم چنین فعال شدن گروههای اجتماعی داوطلبانه مخالف سیاستهای یکجانبه گرایانه و مبارزاتی ایالات متحده باعث شد تا محبوبیت بایدن به سرعت کاهش پیدا کند. در لابه لای این عوامل به فعالیت کمپین تبلیغاتی و تیم رسانهای جمهوری خواهان و ترامپ نیز میتوان اشاره کرد که به سرعت سوتیها و گیج بازیهای بایدن را تبدیل به سرتیتر اخبار و جراید و رسانهها کردند؛ بنابراین پاییز و زمستان سال گذشته نیز تبدیل شد به دورهای که در آن محبوبیت بایدن در حال افول بود. نهایتاً پس از مناظره اول بایدن و ترامپ بود که صدای زنگ هشدار به صدا در آمد و دموکراتها چارهای جز تغییر نامزد نهایی حزب دموکراتها و عبور از جو بایدن پیدا نکردند.
اما با حضور کاملاً هریس به دلایل متفاوتی همانند جنسیت او که زن است و نژاد او که آسیایی – آمریکایی است و نهایتاً به دلیل رنگین پوست بودن و همچنین ایدههای لیبرالی که دارد توانست تا به سرعت محبوبیت از دست رفته دموکراتها بازگرداند. هم اکنون میزان محبوبیت کاملاً هریس در برابر ترامپ به گزارش نیوزویک، روند کاملاً افزایشی داشته است. در روزهای اخیر، در ۶ نظرسنجی ملی کاملاً هریس از دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا، پیش است. بر اساس اعلام این رسانه، نامزد دموکراتها در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری آمریکا پس از خروج بی سابقه جو بایدن از رقابتهای انتخاباتی در ۲۱ ژوئیه به مبارزات انتخاباتی پیوست و از آن زمان حمایت گستردهای را از سوی حزب دموکرات به دست آورده است. در روزهای اخیر میانگین ۶ نظرسنجی سراسری ملی او را در نظرسنجیهای ریاست جمهوری با ضریب خطای بین ۰.۵ تا ۲.۵ درصد در صدر و بالاتر از ترامپ قرار داده است. نظرسنجیهای انبوه به طور مداوم با اضافه شدن دادههای نظرسنجی جدید به روز میشوند و میانگینها را در زمان واقعی تغییر میدهند. تنها نظرسنجی وبگاه کنگره آمریکا (هیل) با اختلاف تنها ۲ دهم درصد، ترامپ را نامزد پیشتاز در برابر هریس (۴۷.۴ در مقابل ۴۷.۲ درصد) معرفی میکند.
سناریوهای احتمالی انتخابات آمریکا
پایگاه خبری النشره لبنان چهارشنبه شب گزارش داد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با شبکه سی بی اس با ابراز نگرانی از دورنمای انتخابات آتی در ماه نوامبر در صورت شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ گفته است که «مطمئن نیستم که آیا انتقال مسالمت آمیز قدرت پس از انتخابات ماه نوامبر رخ خواهد داد یا نه؟!» او همچنین در ادامه گفته است که «در صورت اینکه ترامپ انتخابات را واگذار کند، به هیچ وجه اطمینان ندارم که ترامپ بپذیرد.» با توجه به تجربه انتخابات ۲۰۲۰ و حادثه حمله به کنگره آمریکا که توسط طرفداران جمهوری خواه ترامپ رخ داد و هماکنون نیز پروندهای در همین باره بر علیه دونالد ترامپ در دادگاه عالی ایالات متحده باز است، به نظر میرسد که یکی از سناریوهای جدی انتخابات آمریکا عدم انتقال نرم قدرت باشد. اظهارات جو بایدن نیز در همین سناریو قابل تحلیل و توجه است.
سناریو بعدی که ممکن است اتفاق بیافتد برنده شدن دونالد جی ترامپ و جمهوری خواهان است. به نظر میرسد که این سناریو با توجه به این که ترامپ توانسته است تا در طول این چند سال عملیات روانی و رسانهای مناسبی بر علیه دموکراتها و عملکرد جو بایدن داشته باشد بتواند به عنوان یکی از سناریوهای بالقوه مطرح باشد. اما نکته اساسی این است که به باور بسیاری از آمریکاییها جو بایدن تنها کلید اختلافات و بحرانهایی را زد که در دوره ترامپ بستر سازی شده بودند. به واقع خروج ایالات متحده از چند پیمان نامه و توافق بین المللی در دوره ترامپ به همراه اذعان به ایجاد برخی گروههای سلفی و تکفیری در منطقه غرب آسیا و هم چنین شعار خروج نیروهای نظامی آمریکایی از پایگاههای ایالات متحده در عراق و افغانستان و نهایتاً عدم انجام آن و در کنار آن عدم رسیدن و توافق با رهبر کره شمالی همه و همه باعث شدند تا تردیدها نسبت به عملکرد و کارایی ترامپ افزایش داشته باشد. هرچند که ماجرای ترور ناموفق ترامپ توانست تا احساسات برخی از آمریکایی را تحریک کند و باور داشته باشند که ترامپ قربانی است و باید برای حفاظت از رویای آمریکایی از ترامپ نیز مراقبت و حفاظت کرد، اما این افزایش محبوبیت چندی پیش ادامه نداشت و به سرعت تبدیل شد به یکی از نقاط ضعف او و اظهاراتی از قبیل اینکه کسی که نمیتواند امنیت خود را حفظ کند و کسی که این همه دشمن دارد برای ایجاد صلح اصلاً گرینه خوبی به شمار نمیرود.
سناریو بعدی که البته محتملتر از همه است، اینکه دولت مستقر و حزب حاکم برای دور دوم رأی بیاورد. تقریباً یکی از موضوعاتی است که در اغلب کشورهای دموکراتیک ازجمله ایالات متحده قابلیت تحقق دارد و مرسوم است. به همین سان سناریو سوم مبتنی بر پیروزی کاملا هریس است. کاملا هریس که توانسته است تا حمایت دموکراتها را کسب کند و از سوی دیگر دارای برخی ویژگیهای بسیار مثبت همانند مخالفت با رژیم صهیونیستی و تلاش برای برقراری صلح، تلاش برای قانونی کردن حق سقط جنین زنان و همچنین حمایت از پناهندگان و مهاجرین است و هم چنین از سوی دیگر یک سری ویژگیهای منفی جو بایدن همانند پیری و گیجی را ندارد ممکن است تا پیروز انتخابات باشد. با توجه به نظرسنجیهای اخیر نیز امکان تحقق این سناریو بیش از دو سناریو قبلی است. پیشتازی هریس در ایالتهای کلیدی همانند میشیگان، آریزونا و ویسکانسین باعث شده است تا گمانه زنیها مبنی بر پیروزی او در انتخابات افزایش پیدا کند. نامزدی که بتواند آرای ایالتهای چرخشی یا نوسانی را در اختیار بگیرد، شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خواهد داشت. این ایالتها کلاً شامل هفت ایالت میشیگان، آریزونا، ویسکانسین، پنسیلوانیا، کارولینای شمالی، جورجیا و نودا است.
نتیجه گیری
با توجه به وضعیت فعلی ایالات متحده برآوردها نشان میدهد که هر دو نامزد تلاش دارند تا آرای مرددین و آرای خفته انتخاباتی را به نفع خود فعال کنند. پایگاههای رأی کمتر مورد توجه همانند پایگاه آرای پناهندگان و مهاجرین، افراد آل جی بی تی، عرب تباران و مسلمانان و ... هم اکنون تعیین کننده برنده انتخابات قلمداد میشوند. بدین ترتیب به نظر میرسد که اقلیتهای انتخاباتی تأثیر بسیار زیادی بر روی انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا خواهند داشت. زنان نیز به عنوان نیمی از پایگاه اجتماعی رأی دهنده میتوانند بسیار بر روی نتیجه انتخابات تأثیر گذار باشند. هرچند که در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا کلینتون که نماینده زنان شناخته میشد نتوانست تا در رقابت با دونالد ترامپ برنده انتخابات باشد، اما کاملاً هریس میتواند با استفاده از آرای زنانه خود و هم چنین آرای حساس ایالتهای پاندولی و نوسانی آمریکا برنده انتخابات باشد. نظرسنجیها نشان میدهد زنان کمتری نسبت به سال ۲۰۲۰ به ترامپ رأی میدهند. از سوی دیگر در حال حاضر ۵۱ درصد از جمعیت در سن رأی دادن در ایالات متحده آمریکا را زنان تشکیل میدهند. زنان همچنین به عنوان پاشنه آشیل ترامپ و معاونش جی دی ونس نیز شناخته میشوند و پیش بینی میشود که موضع گیریهای افراطی ترامپ در برخورد با زنان و هم چنین پرونده اخلاقی او با یک بازیگر فیلمهای مستهجن که به نوعی نشان دهنده از بین رفتن حقوق زنان نیز قلمداد میشود میتواند تا باعث شکست ترامپ و جمهوری خواهان باشد. در این بین حمایتهای شدید افراد تأثیر گذار رسانهای همانند ایلان ماسک شاید فقط باعث شود تا شکست انتخاباتی ترامپ شدت کمتری داشته باشد. مجموعه عوامل ذکر شده به همراه توجه داشتن به نظرسنجیها نشان میدهد که شانس کاملاً هریس و دموکراتها برای برنده شدن در انتخابات کمی بیش از ترامپ و جمهوری خواهان میباشد.