رصد خارجی

مذاکرات ایران و آمریکا چگونه پیش می‌رود؟

المانیتور نوشت: ایران و آمریکا از زمان انقلاب ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک ندارند و مذاکرات به‌صورت غیرمستقیم با واسطه عمان پیش می‌رود. دونالد ترامپ که در دوره اول خود در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خارج شد، اکنون کمپین «فشار حداکثری» را احیا کرده، اما اخیراً از مذاکره حمایت می‌کند و گفته عجله‌ای برای گزینه نظامی ندارد. ایران غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد افزایش داده، اما تأکید دارد برنامه‌اش صلح‌آمیز است. عراقچی حق غنی‌سازی را «غیرقابل مذاکره» خواند، در حالی که آمریکا خواستار بازگشت به سقف توافق ۲۰۱۵ است. اسرائیل همچنان بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تأکید دارد و نتانیاهو اعلام کرده از این هدف حتی یک میلی‌متر عقب‌نشینی نمی‌کند. با این حال، مذاکرات بر موضوع هسته‌ای متمرکز مانده و مسائل موشکی یا حمایت ایران از گروه‌های منطقه‌ای مطرح نشده است.

اقتدار ایران در مذاکرات

بنیاد آمریکایی دفاع از دمکراسی‌ها نوشت: برخلاف تصور دولت ترامپ، ایران با اعتماد به نفس وارد این مذاکرات شده و نه از سر ضعف. تحریم‌های «فشار حداکثری» هرگز ایران را وادار به کنار گذاشتن جاه‌طلبی‌های هسته‌ای‌اش نکرده است. حتی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ اوباما نتیجه مستقیم تحریم‌ها نبود، بلکه به دلیل امتیازات آمریکا، مانند پذیرش حق غنی‌سازی و حفظ زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، به دست آمد. ایران در برابر فشار‌ها مقاوم بوده و با عقب‌نشینی‌های تاکتیکی، اهداف بلندمدت خود را دنبال می‌کند، مانند حفظ سانتریفیوژ‌های پیشرفته که می‌توانند اورانیوم را سریع‌تر به سطح تسلیحاتی برسانند. ایران ممکن است در مذاکرات امتیازاتی مانند کاهش غنی‌سازی ۶۰ درصدی بدهد، اما اینها تأثیری بر مسیر برنامه هسته‌ای‌اش ندارد. مذاکرات همچنین سپری در برابر حملات احتمالی اسرائیل ایجاد می‌کند. تندرو‌های ایرانی معتقدند آمریکا دیگر قدرت برتر نیست و تهدیدات ترامپ نمایشی برای جبران ضعف است. آنها با اطمینان به حفظ زیرساخت‌های هسته‌ای خود وارد مذاکرات شده‌اند، در حالی که آمریکا ممکن است درک کاملی از استراتژی ایران نداشته باشد.

جرزالم پست: سود ایران از شکاف فزاینده میان اسرائیل و آمریکا

گزارشی از نیویورک‌تایمز فاش کرده که دونالد ترامپ، در دوره ریاست‌جمهوری‌اش، مانع حمله نظامی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران شده است. هدف او نه مقابله نظامی، بلکه رسیدن به توافقی بود که برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند. این خبر، به گفته تحلیلگران، در ایران با سکوت روبه‌رو شده که خود نشانه‌ای از صحت آن تلقی می‌شود. پس از پیروزی ترامپ، ایران ابتدا نگران شد و نشانه‌هایی از فشار روانی در بازار و اقتصاد داخلی دیده شد. اما به مرور این نگرانی فروکش کرد و جای خود را به احساس جسارت و قدرت داد. چون ترامپ هیچ سخن تندی علیه ساختار ایران نمی‌گوید، حاکمیت ایران احساس می‌کند دست بالا را در مذاکرات دارد. از نگاه تحلیلگران اسرائیلی، آمریکا اکنون به نوعی در حال حمایت غیرمستقیم از ایران است. به‌جای هم‌صدایی با اسرائیل در مسیر فشار به تهران، مانع از اقدام نظامی شده و راه دیپلماسی را ترجیح می‌دهد. این وضعیت، به سود سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی است.

چرخش شگفت‌انگیز عربستان

نیویورک تایمز نوشت: ده سال پیش، عربستان توافق هسته‌ای اوباما با ایران را ضعیف و تهدیدآمیز برای خود می‌دانست و از خروج ترامپ از آن حمایت کرد. اما حالا روابط دو کشور بهبود یافته و عربستان از مذاکرات جدید هسته‌ای حمایت می‌کند. این تغییر به دلیل مصالحه رسمی در سال ۲۰۲۳ با میانجی‌گری چین و تمرکز عربستان بر کاهش تنش‌های منطقه‌ای است. عربستان در حال اجرای برنامه تنوع اقتصادی برای کاهش وابستگی به نفت و تبدیل شدن به مرکز تجاری، فناوری و گردشگری است. تنش‌های منطقه‌ای، مانند حملات موشکی یا پهپادی ایران، می‌تواند این برنامه را به خطر بیندازد. به همین دلیل، عربستان دیپلماسی را به تقابل ترجیح می‌دهد. آنها نگرانند که تشدید درگیری بین ایران و آمریکا یا اسرائیل، امنیت و اقتصاد آنها را تهدید کند. بنابراین، از دیپلماسی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آن حمایت می‌کنند.