دلایل پایان همکاری جنجالی ترامپ و ایلان ماسک

نزدیکی اولیه ماسک به دولت دوم ترامپ

در نخستین ماه‌های آغاز به کار دولت دوم دونالد ترامپ، ایلان ماسک بیش از هر زمان دیگری به حلقه قدرت در واشنگتن نزدیک شده بود. ترامپ، که پس از پیروزی مجدد در انتخابات ۲۰۲۴ به‌دنبال تقویت چهره‌ای نوگرا و ضدساختار در دولتش بود، میلیاردر خلاق و جنجالی حوزه فناوری را نه‌تنها به عنوان متحد بلکه به‌نوعی به عنوان مشاور غیررسمی در بسیاری از تصمیمات اقتصادی مطرح کرد.

برای جلب رضایت ماسک، ترامپ حتی بار‌ها در برابر برخی اعضای سنتی کابینه‌اش ایستاد. او با وجود مخالفت‌های داخلی، پیشنهاد تأسیس «وزارت کارایی دولت» را پذیرفت؛ نهادی نوظهور با هدف کاهش هزینه‌های فدرال، که فقط به خاطر ایده ماسک شکل گرفت. منابع نزدیک به کاخ سفید تأیید کردند که ترامپ در چندین جلسه، دیدگاه ماسک را به نظرات مشاوران رسمی خود ترجیح داد

خداحافظی ناگهانی ماسک

اما این همکاری چندان دوام نداشت. در حالی که بسیاری تصور می‌کردند اتحاد میان ترامپ و ماسک می‌تواند شکل تازه‌ای از پیوند سیاست و فناوری را رقم بزند، ایلان ماسک به‌تازگی و در اقدامی ناگهانی از دولت ترامپ خداحافظی کرد. او با انتشار بیانیه‌ای رسمی، اعلام کرد که فعالیتش در رأس «وزارت کارایی دولت» را برای همیشه متوقف می‌کند.

دلایل اصلی جدایی

برخی منابع نزدیک به دو طرف از اصطکاک‌های جدی در ماه‌های اخیر خبر داده‌اند؛ تنش‌هایی که ابتدا از ناکامی‌های اجرایی آغاز شد و سپس با اختلافات شخصی و مدیریتی گسترش پیدا کرد.

ماسک، که پیش از این وعده داده بود تا در عرض یک سال دست‌کم ۲ تریلیون دلار صرفه‌جویی برای دولت ایجاد کند، نه‌تنها به این هدف نرسید، بلکه به گفته برخی تحلیلگران حتی باعث تنش‌های داخلی و فرسایش روابط در درون کابینه ترامپ شد.

جدایی ایلان ماسک از دولت ترامپ، نتیجه‌ای از ترکیب عوامل مختلف از جمله ناکامی‌های اجرایی، اختلافات سیاسی و تضاد‌های شخصیتی بود.

از حمایت مالی تا تاسیس وزارتخانه

در سال ۲۰۲۴، ایلان ماسک به یکی از بزرگ‌ترین حامیان مالی ترامپ تبدیل شد، با اهدای بیش از ۲۹۰ میلیون دلار به کمپین انتخاباتی او. در سپتامبر همان سال، ترامپ به پیشنهاد ماسک، «وزارت کارایی دولت» (DOGE) را تأسیس کرد و ماسک را به‌عنوان رئیس آن منصوب نمود.

ناکامی‌های وزارت کارایی دولت

با وجود وعده‌های بلندپروازانه ماسک برای صرفه‌جویی ۲ تریلیون دلاری، وزارت کارایی دولت تنها موفق به کاهش ۱۷۵ میلیارد دلار از هزینه‌ها شد. سبک مدیریتی تهاجمی ماسک و برخورد‌های او با اعضای کابینه، از جمله توهین به مشاور تجاری ترامپ، پیتر ناوارو، باعث ایجاد تنش‌های داخلی شد.

همچنین، انتقادات ماسک از لایحه مالیاتی ترامپ، روابط آنها را بیش از پیش تیره کرد.

اختلاف در انتصاب‌ها

در اوایل ژوئن ۲۰۲۵، ترامپ نامزدی جرد آیزاکمن، متحد نزدیک ماسک، برای ریاست ناسا را لغو کرد. رسانه‌ها گزارش دادند که ترامپ به‌دلیل سابقه کمک‌های مالی آیزاکمن به برخی نامزد‌های دموکرات و همچنین نگرانی از افزایش نفوذ مستقیم ماسک در بدنه دولت، این تصمیم را گرفت.

تضاد شخصیتی ترامپ و ماسک

برخی تحلیلگران معتقدند که رقابت برای جلب توجه عمومی و تضاد‌های شخصیتی میان ماسک و ترامپ، به فروپاشی این همکاری انجامید. ترامپ با بیانیه‌های جنجالی و تجمع‌های رسانه‌ای سنتی حضور داشت، در حالی‌که ماسک با توییت‌های ناگهانی و پروژه‌های علمی‌فانتزی در فضای مجازی می‌درخشید.

حاشیه‌های شخصی ماسک

رسانه‌های معتبر گزارش دادند که برخی اعضای سابق تیم ماسک ادعا کرده‌اند او گاهی در جلسات داخلی تحت تأثیر مواد روان‌گردان بوده و رفتار‌های غیرعادی داشته است. این موضوع نگرانی‌هایی برای کاخ سفید ایجاد کرد.

جمع‌بندی

جدایی ماسک از دولت ترامپ، حاصل مجموعه‌ای از اختلاف‌های عمیق بود؛ از شکست برنامه‌های اقتصادی و ناکامی در وزارت تازه‌تأسیس گرفته تا تضاد‌های شخصیتی، رقابت بر سر دیده‌شدن، اختلاف در انتصاب‌ها و حواشی شخصی. تجربه ترامپ و ماسک نشان داد که حتی دو چهره جاه‌طلب و قدرتمند، اگر اهداف و روش‌هایشان همسو نباشد، نمی‌توانند در یک مسیر باقی بمانند.