تلاش تازه آمریکا برای آتش‌بس ۷۰ روزه در غزه

طرح جدید استیو ویتکاف برای آتش‌بس غزه

استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهوری آمریکا در دفتر کاخ سفید خطاب به خبرنگاران اعلام کرد که مقامات مربوطه در حال تدوین مراحل نهایی یک چارچوب کلی برای آتش‌بس غزه هستند و ابراز امیدواری کرد که به زودی سند آن تحویل داده شود. به گفته او دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا این سند را بررسی خواهد کرد.

جنبش حماس هم تأکید کرده است که تلاش ‌های زیادی برای توقف جنگ وحشیانه علیه نوار غزه انجام می ‌دهد و اخیراً با استیو ویتکاف، نماینده ایالات متحده، در مورد یک چارچوب کلی که منجر به آتش‌بس دائمی شود، به توافق رسیده است. تا اینجای کار اسرائیل این پیشنهاد را رد کرده و آن را غیرمستقیم و ناکافی دانسته است.

مفاد طرح پیشنهادی ویتکاف:

آتش‌بس ۷۰ روزه موقت در نوار غزه

آزادی ۱۰ گروگان اسرائیلی در دو مرحله

خروج جزئی و تدریجی نیروهای نظامی اسرائیل از برخی مناطق غزه، از جمله عقب‌نشینی از جاده صلاح الدین و تقاطع نتساریم

آزادی شماری از اسرای فلسطینی، از جمله برخی با احکام طولانی و ابدی

تبادل اجساد اسرای کشته شده فلسطینی با اسرای اسرائیلی

ورود روزانه هزار کامیون حاوی کمک های انسانی به نوار غزه

تشکیل کمیته حرفه‌ای برای کنترل امور غزه پس از اعلام توافق

سابقه مذاکرات قبلی

پیش از این تلاش های ویتکاف جهت مذاکره با حماس موجب آزادی «عیدان الکساندر» اسیر اسرائیلی آمریکایی شده بود. قرار بود این روند ادامه یابد، اما با مانع تراشی های رژیم صهیونیستی به نتیجه نرسید. این در حالی است که حماس تاکنون بارها تاکید کرده آماده است همه اسرای صهیونیست را یک دفعه آزاد کند، مشروط بر اینکه جنگ در غزه به صورت نهایی پایان یافته و ارتش رژیم صهیونیستی از این باریکه عقب‌نشینی و بازسازی غزه آغاز شود. در مقابل اما نتانیاهو و کابینه افراطی وی هر بار با مطرح کردن شروطی نظیر خلع سلاح مقاومت و تسلط امنیتی بر غزه، مذاکرات را به شکست می ‌کشانند.

نکات مهم درباره طرح ویتکاف

در باره طرح جدید ویتکاف برای آتش بس در غزه چند نکته مهم قابل ذکر است:

آنگونه که از مفاد و بندهای این طرح برمی آید این توافق موقت و محدود خواهد بود. برای مثال مدت آتش بس 70 روزه اعلام شده است و نیز در موضوع عقب نشینی نیروهای اسرائیلی از نوار غزه، اشاره ای به عقب نشینی کامل نشده و عقب نشینی به شکل تدریجی و محدود به برخی نقاط خاص می باشد.

ورود آمریکا به روند مذاکره مستقیم با جنبش حماس به نحوی نشانگر دور کردن رژیم صهیونیستی از این چرخه است. به عبارتی به نظر می آید واشنگتن به دلایلی از جمله تحقق شعار اولیه دونالد ترامپ مبنی بر عدم جنگ، مذاکرات هسته ای با ایران وغیره در صدد ایجاد آتش بس در نوار غزه می باشد. به طور طبیعی با توجه به مخالفت دولت افراطی بنیامین نتانیاهو با آتش بس، دولت ترامپ ناچار به ورود به این ماجرا و دور زدن اسرائیل شده است.

مسئله اختلاف میان آمریکا و اسرائیل بیش از گذشته جدی شده و به نظر می آید به رغم اشتراک در مبانی و نیز حمایت راهبردی کاخ سفید از تل آویو، دو طرف قادر به پنهان کردن شکاف های خود نیستند. این در حالی است که رسانه های آمریکایی و صهیونیستی آشکارا به اختلافات بین ترامپ و نتانیاهو و ذکر جزئیات آن می پردازند. با این حال، وجود اختلافات لزوما به ‌معنای وخامت روابط یا خصومت آنها با یکدیگر نیست، بلکه به این مفهوم است که آمریکا از قدرت خود استفاده می‌ کند تا اسرائیل را از انجام برخی اقدامات که خلاف منافع آمریکا است، بازدارد.

در باره غزه آنچه تاکنون از زبان مقام‌های دولت ترامپ دربارۀ شرایط پایان جنگ، آزادی گروگان‌ ها، آینده حماس و سرنوشت مناطق فلسطینی بیان شده است کاملا شبیه مواضع اعضای دولت نتانیاهو یا حتی تندتر از آن بوده است. به عبارت دیگر، هر دوطرف چشم ‌انداز واحدی را برای آیندۀ مناطق فلسطینی ترسیم می ‌کنند و لذا اختلافات آنها دراین ‌باره کاملا جزئی و تاکتیکی است. تنها نکتۀ مثبتی که ترامپ دربارۀ مردم غزه مطرح کرده، اشاره به وضعیت وخیم زندگی و گرسنگی آنها بوده است. با این حال، ترامپ راه نجات مردم غزه از گرسنگی و فلاکت را همچنان در خروج آنها از این منطقه (طرح ظالمانه کوچ اجباری) می داند.

با توجه به آنچه ذکر شد اولا بعید است طرح ویتکاف با موافقت اسرائیل مواجه شود و اگر هم بپذیرد توام با تعدیلاتی خواهد بود که حتی الامکان خواسته های توسعه طلبانه اسرائیل را مد نظر قرار دهد. ثانیا شرایط وخیم انسانی در نوار غزه با طرح های موقت و محدود به طور موقت التیام خواهد یافت، اما مسئله به طور کامل حل نخواهد شد، به ویژه آنکه اسرائیل هیچگونه طرحی را که متضمن پایان دائمی جنگ و یا عقب نشینی کامل از نوار غزه باشد نخواهد پذیرفت و آمریکا هم بعید است در این جهت بر مقامات تل آویو اعمال فشار بیشتری انجام دهد.

در مجموع باید گفت نوار غزه همچنان قربانی توسعه طلبی ها و جنایات رژیم صهیونیستی می باشد که از چراغ سبز کلی واشنگتن برخوردار بوده و طرح های موقت و مقطعی مانند طرح آتش بس ویتکاف بیش از آنکه متضمن عزم جدی برای حل مسئله غزه باشد، نوعی نمایش به منظور صلح طلب بودن ترامپ و آرام کردن اوضاع به ویژه منع حملات انصارالله یمن می باشد. وگرنه دو طرف در اهدافی همچون نابودی و یا حداقل تضعیف حماس در باریکه غزه اتفاق نظر دارند.