ضرورت گسترش روابط هند و ایران

روابط جمهوری اسلامی ایران و هندوستان در سالیان گذشته فراز و نشیب های بسیاری داشته است. عوامل بسیاری در روابط دوکشور تاثیرگذارند، که مهم ترین آن را میتوان اقدامات ایالات متحده در تحریم های ظالمانه علیه ایران و تقویت روابط عربستان سعودی و هند دانست.

مهم ترین دلیل نزدیک شدن هند و آمریکا را می توان، جمهوری خلق چین عنوان کرد. هند به سبب اختلافات عمده و ترس از اهداف اقتصادی و سیاسی چین با نزدیک شدن به آمریکا، سعی داشته که متحدی تاثیرگذار را در کنار خود داشته باشد . مهم ترین سیاست دولت آمریکا در آسیا افزایش فشار بر چین و کمک به رقبای این کشور برای محار گسترش همه جانبه چین بوده است.هند به امید کمک های سیاسی و نظامی دولت آمریکا در برابر چین و سرمایه گذاری عظیم عربستان سعودی سعی کرد با رفتاری حساب شده تجارت خود با ایران را کاهش داده و با قطع خرید نفت و عدم حمایت از ایران در برابر تحریم های ظالمانه آمریکا، باعث رضایت دولت آمریکا شود.

اما گسترش روابط با هندوستان از چه جهت برای ایران مفید است. میتوان گفت افزایش روابط سیاسی با بازیگران مهم منطقه ای و بین المللی چون هندوستان سبب افزایش قدرت مانور سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران می‌شود پس از امضای سند همکاری 25 ساله ایران و چین هند خود را بازنده اصلی این توافق دید، افزایش ارتباط چین و ایران برای منافع اقتصادی و سیاسی هند خطری جدی محسوب می‌شود،

پس از امضای این قرارداد بود که مقامات هندی توجه بیشتری به بندر چابهار کرده و تلاش کردند با ارسال سریع و گسترده تر محموله های فنی و تجهیزات مورد نیاز، اقدامات عملی موثری نسبت به قبل برای توسعه این بندر استراتژیک داشته باشند.حتی مقامات هندی برای نشان دادن اهمیت این بندر برای کشور خود یک روز را در هفته دریایی خود به نام روز چابهار نام گذاری کردند.هند به جهت ظرفیت اقتصادی خود نیاز گسترده ای به سوخت های فسیلی همچون نفت و گاز دارد اگر چه در سال های اخیر اکثر نیاز نفتی این کشور از طریق عربستان سعودی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تامین می‌شود اما هند همواره نگاهی بلند مدت به نفت و گاز ایران دارد. به دلیل اینکه مسیر انتقال انرژی از سمت ایران به دلایل مختلف امنیت بیشتری دارد. برای مثال نوع نظام سیاسی حاکم بر ایران ثبات بیشتری داشته و برقراری ارتباط مناسب با ایران باعث تامین امنیت انرژی هند در بلند مدت می‌شود.

چین تنها کشوری نیست که سعی در احیای یک طرح اقتصادی با ایده گرفتن از گذشته آن دارد. هند به جهت تاثیرگذاری در اقتصاد بین المللی و راهیابی به بازارهای مناطق آسیای مرکزی،اروپای شرقی ،حفظ جایگاه خود در اقیانوس هند وبه جهت مقابله با استراژی اقتصادی چین با ارائه طرح هایی سعی در بازیابی موقعیت از دست رفته خود دارد که مهم ترین آن طرح احیای جاده کتان است.

 احیای جاده کتان را میتوان با کنفرانس هند و کشورهای منطقه اقیانوس هند در مارس 2015 که در شهر بوبانشوار این کشور با هدف تجدید تجارت دریائی و پیوند های تمدنی، برنامه ریزی شده بود در ارتباط دانست. طرح جاده کتان هند میتواند سیاست قاعده ساز در منطقه کشت پنبه، طرح توسعه دانه های پنبه، همکاری در بازارهای پنبه و توسعه صنایع بالادست و پائین دست که به این کار اشتغال دارند باشد .

هند به جهت بن بست جغرافیایی تنها راه افزایش تجارت خود با روسیه و آسیای مرکزی و اروپای شرقی را استفاده از موقعیت مناسب ایران و در راس آن استفاده از بندر چابهار میداند.درواقع کلید اصلی پروژه مدنظر هند یعنی جاده کتان و اتصال این کشور به کشورهای آسیای مرکزی را میتوان بندر چابهار نامید، این بندر با موقعیت ژئوپلتیک خود میتواند فرصتی را برای هند ایجاد کند که به واسطه آن به مسیر باستانی جاده ابریشم و آسیای مرکزی و افغانستان بپیوندد .این کشور  از طریق بندر چابهار و شبکه راه های زمینی ایران و افغانستان در جست و جوی تسهیل دسترسی به آسیای میانه و رقابت با چین و پاکستان است، علاوه بر این هند با استفاده از موقعیت جغرافیایی ایران میتواند فعالیت های تجاری خود را با دیگر کشورهای جهان افزایش دهد.

هند اکنون خود را در موقعیتی میبیند که ناچار است به دلایل گفته شده روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران را گسترش دهد این کشور نگران پیامد های توافق طولانی مدت ایران و چین است. افزایش همکاری ایران و چین برای جذب سرمایه در ایران، هند را از این جهت نگران کرده که، رقیب بزرگش بدون نگرانی نسبت به واکنش آمریکا به فعالیت هایش در بازار ایران، مشغول بهره برداری از منطقه ای است که هند امیدوار بود فعالیت بیشتری در آن داشته باشد و به تبع آن از منافع اقتصادی اش بهره ببرد .جمهوری اسلامی ایران باید سعی کند، با استفاده از موقعیت کنونی هند روابط خود با این کشور را گسترش دهد.. گسترش روابط ایران با کشورهای تاثیرگذار منطقه ای و بین المللی به برآورده کردن منافع ملی و افزایش قدرت مانور سیاسی و اقتصادی ایران کمک میکند.