نگاهی بر دیدار محمود عباس و پوتین

«عبدالحافظ نوفل» سفیر فلسطین در روسیه پیش‌تر در مصاحبه‌ای از سفر محمود عباس به روسیه خبر داده بود. این اولین سفر عباس به روسیه از بعد از سال ۲۰۲۱ میلادی به شمار می‌رود. روزنامه تایمز آو اسرائیل هم به نقل از خبرگزاری فلسطینی وفا، اعلام کرد که در دیدار عباس و «ولادیمیر پوتین»، دو طرف درباره راه‌های حمایت از تلاش‌ها برای توقف جنگ در غزه و رساندن کمک‌های بشردوستانه به این باریکه گفتگو کردند. گذشت بیش از ده ماه از عملیات طوفان الاقصی و پیچیدگی مفرط شرایط منطفه باعث شده است تا نکات تحلیلی و پشت پرده‌های مختلف این دیدار در اذهان شکل بگیرد.
به عنوان نمونه با توجه به مصاحبه روز گذشته محمود عباس، رئیس تشیکلات خودگردان فلسطین با خبرگزاری روسی «تاس» گمانه زنی‌ها مبنی بر پاسخ انتقام جویانه قریب الوقوع ایران شدت گرفته است. طبق گزارش تاس، محمود عباس در مصاحبه‌ای با میخائیل گوسمان روزنامه‌نگار روسی و معاون مدیر کل خبرگزاری تاس گفت: «ایران ممکن است به زودی در مورد واکنش خود به ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس تصمیم گیری کند و این تصمیم احتمالاً ظرف چند ساعت آینده مشخص خواهد شد. با این حال، فلسطین در تمایل خود برای اجتناب از جنگ ثابت قدم است. در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، ما رسماً اعلام کردیم که با جنگ و کشتار غیرنظامیان، زنان و کودکان مخالفیم. در حالی که هنوز نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم چه اتفاقی خواهد افتاد، می‌توانیم امیدوار باشیم که هیچ اتفاقی نیفتد.» محمود عباس در آخر هم گفت: «پیشبینی شدت عواقب هرگونه تشدید تنش و جنگی دشوار خواهد بود.»
همچنین برای تحلیل پشت پرده این سفر به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به سالگرد عملیات طوفان الاقصی و همچنین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، رژیم صهیونیستی ناگزیر به اتمام جنگ و رسیدن به یک آتش بس هرچند شکننده و ناپایدار، اما بهبود دهنده وضعیت فعلی فلسطینیان و شهرک نشینان صهیونیستی است. از یک سو فشار توامان شهرک نشینان و اعتراضات گسترده آنها بر علیه سیاست‌های غلط و شکست خورده نتانیاهو در ادامه و گسترش جنگ و از سوی دیگر فرا رسیدن انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و عدم توانایی آمریکا در حل بحران غزه و همچنین اقدامات جنایتکارانه رژیم در طول این ده ماه و خشم و بغض فرو خورده محور مقاومت باعث شده است تا تلاش‌ها برای رسیدن به یک آتش بس افزایش پیدا کند. درست است که در صورت آتش بس دولت نتانیاهو و حزب لیکود به احتمال بسیار زیاد قدرت را از دست داده و حتی ممکن است که محاکمه شوند، اما نتانیاهو تلاش دارد تا با ترور فرماندهان مقاومت دست آورد سازی کرده و بر سر سیاست‌های غلط خود سرپوش گذاشته و به نوعی از این منجلاب تاریخی فرار کند.
از سوی دیگر محمود عباس به عنوان رئیس تشکیلات خود گردان با سیاست‌های لیبرالی و اعتدالی شناخته می‌شود که موافق طرح دو دولتی ایالات متحده هم هست. از این رو به نظر می‌رسد که طرح آتش بس مد نظر آمریکا و غرب که مبتنی بر طرح دو دولتی آمریکایی است قرار است تا از طریق محمود عباس پی گرفته شود. در طرح دو دولتی آمریکایی دو دولت مستقل فلسطین و اسرائیل باید تشکیل شود، اما با این تفاوت که دولت مستقل فلسطینی نباید هیچ توان یا قوه قهریه و نظامی داشته باشد و مدیریت اصلی با اسرائیل باشد. در این طرح تاکید می‌شود که پاکسازی نسلی و تغییر بافت شهری و جمعیتی غزه و فلسطین باید به تدریج و بدون استفاده از نیروی نظامی باشد و در صورتی که گزاره‌هایی مخالف میل غرب و اسرائیل هم اتفاق بیافتد، رژیم صهیونیستی با اتکا به توان نظامی و با قدرت قهریه بتواند در مقابل آن ایستادگی کند. به نظر می‌رسد که محمود عباس در دیدار با پوتین به دنبال جلب نظر پوتین و روسیه مبنی بر حمایت از او و تشکیلات خود گردان برای مدیریت غزه و فلسطین و پیشبرد طرح دو دولتی باشد.
در این میان پیشروی ارتش اوکراین به خاک روسیه نیز موضوعی است که قاعدتاً در تحلیل‌های پوتین و روسیه در رابطه با نظم بین الملل تأثیر گذار خواهد بود. بدین صورت که اگر جنگ در غزه تمام شود مجدداً تمام تمرکز و توجه غرب و آمریکا متوجه حمایت از زلنسکی و اوکراین در برابر روسیه خواهد بود بنابراین در نهایت به نظر می‌رسد که روسیه و پوتین بیشتر تمایل داشته باشند که جنگ و درگیری در فلسطین در همین سطح باقی بماند.
اشاره عباس به انتقام و پاسخ ایران نیز نشان می‌دهد که پاسخ دادن ایران و همچنین تشدید تنش‌ها در غرب آسیا و افزایش فشار محور مقاومت به رژیم باعث بر هم خوردن بازی سیاسی نتانیاهو و غرب خواهد شد. هر چند که این افزایش فشار نباید منجر به جنگ تمام عیار گردد بلکه با درگیر کردن ومشغول سازی رژیم در جبهه‌های مختلف نبرد و درگیری باعث اضمحلال قدرت پوشالی غرب و اسرائیل شده و در دراز مدت اثرات و آسیب‌های سوء بسیار بر پیکره این رژیم غاصب خواهد گذاشت.
نهایتاً باید توجه داشت که آتش بس و اتمام جنگ باعث تثبیت قدرت حماس و محور مقاومت و همچنین تثبیت دست آورد‌های بزرگ عملیات طوفان الاقصی خواهد شد، اما آتش بس و توافقی که در آن شروط مختلف حماس و محور مقاومت رعایت شده باشد و رژیم صهیونیستی به صورت کامل مفاد آن را اجرا کند. شرط جدید نتانیاهو برای آتش بس که عبارت است از آزادی بی قید و شرط سی و سه نفر از اسرای اسرائیلی محبوس در غزه به خوبی نشان می‌دهد که تا چه حد رژیم و ارتش پوشالی آن شکست خورده و به رغم جنایات و تجاوزکاری‌های بی امان در کنار حمایت‌های وافر ایالات متحده نتوانسته‌اند تا به هیچ کدام از اهداف اعلام شده خود برسند. وقوع آتش بس مد نظر آنها با طرح دو دولتی می‌تواند تنها دست آورد و آورده نتانیاهو تلقی شود گرچه نتانیاهو همجنان با ادامه جنایات موافق‌تر است.